«Ωφελούμενοι» δουλοπάροικοι

Τα προγράμματα του ΟΑΕΔ για την «καταπολέμηση της ανεργίας» προωθούν την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και αντικαθιστούν τους «παλιούς» μισθούς και τη μόνιμη εργασία με ψίχουλα των 490 ευρώ τον μήνα

«Στο σχολείο μας ήρθε μια κοινωνική λειτουργός. Δουλεύει για 427 ευρώ, 8 με 4. Μόλις απολυθεί, δεν δικαιούται επίδομα ανεργίας, άδειες, δώρα, αναρρωτικές. Ούτε μπορεί να ξανακάνει τα χαρτιά της γι’ αυτό το πρόγραμμα»

Του Χρήστου Κάτσικα*

Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι κεντρικοί τίτλοι πολλών εφημερίδων αλλά και τηλεοπτικών δελτίων γεμίζουν με… χιλιάδες προσλήψεις στον δημόσιο τομέα. Χιλιάδες προσλήψεις και μια μαγική λέξη: «Ωφελούμενοι»!

Παράλληλα ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κυριάκος Μητσοτάκης, με πυκνές παρεμβάσεις του τονίζει ότι το 2014 «θα απολύσουμε 15.000 στο Δημόσιο και θα προσλάβουμε άλλους τόσους».

 Τι συμβαίνει;

 «Ντρέπομαι! Στο σχολείο μας ήρθε προχτές μια κοπελιά κοινωνική λειτουργός. Οχι δεν ήρθε ως εργαζόμενη, αλλά ως ωφελούμενη!!! Δουλεύει για 427 ευρώ, 8 με 4, μόλις απολυθεί δεν δικαιούται επίδομα ανεργίας, γιατί είπαμε δεν είναι εργαζόμενη αλλά ωφελούμενη, δεν δικαιούται άδειες, δώρα, αναρρωτικές, θα απολυθεί σε 5 μήνες και δεν δικαιούται να ξανακάνει τα χαρτιά της γι’ αυτό το πρόγραμμα».

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στη δασκάλα Ντίνα Ρέππα, πρόεδρο του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Αριστοτέλης», και περιγράφουν μια νέα πραγματικότητα τόσο στα σχολεία Α/βάθμιας και ­ Β/βάθμιας εκπαίδευσης όσο και σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα.

«Προχθές», συνεχίζει η κ. Ρέππα, «ήρθε και μια κυρία 50 χρόνων που προσλήφθηκε με τους ίδιους όρους ως βοηθός καθαριότητας. Με την καθαρίστρια του σχολείου κοιταχτήκαμε και με ρώτησε “Τι γίνεται, Ντίνα;” “Ηρθε η απόλυσή σου, Δήμητρα” της είπα. Βαρέθηκα να κλείνουμε τα μάτια στην πραγματικότητα. Απέλυσαν τους σχολικούς φύλακες και πήραν επιστάτες ωφελούμενους! Δεν φταίνε οι άνθρωποι. Είναι χρόνια άνεργοι. Αλλά εμείς οι δάσκαλοι οφείλουμε να μην κάνουμε τους Κινέζους. Χτύπησε την πόρτα μας και κανείς δεν θα ξεφύγει! Οι διαθεσιμότητες που έρχονται θα οδηγούν σε απολύσεις και μετά σε προσλήψεις με τέτοιας μορφής εργασιακές σχέσεις».

Να το πούμε με δυο λόγια: το Δημόσιο γίνεται ο πιο βάρβαρος και στυγνός εργοδότης, διαμορφώνοντας μισθούς πείνας και εξαθλίωσης των 420 τον μήνα ή 17 ευρώ τη μέρα και των 490 ή 19 ευρώ αντίστοιχα για οκτάωρη απασχόληση, πιο κάτω και από τον κατώτερο νομοθετημένο μισθό, ανεβάζοντας στα ύψη την υπερεκμετάλλευση του εργαζόμενου. Αυτή τη μισθωτή εξαρτημένη εργασία την ονομάζουν «κοινωφελή εργασία» και τον άνεργο που θα εργαστεί με το πρόγραμμα αυτό τον ονομάζουν «ωφελούμενο» και όχι εργαζόμενο.

Τα προγράμματα «καταπολέμησης της ανεργίας» και την απελπισία των χιλιάδων ανέργων εκμεταλλεύεται η κυβέρνηση για να προωθήσει την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και αντικαθιστά τους «παλιούς» μισθούς και τη σταθερή εργασία με ψίχουλα. Παράλληλα συνηθίζει τον «ωφελούμενο» σε ένα συγκεκριμένο εργασιακό και μισθολογικό μοντέλο.

Πρόκειται για προγράμματα που έρχονται να δώσουν ακόμη ένα βαρύ πλήγμα στις εργασιακές σχέσεις και στα δικαιώματα. Να συμπιέσουν κι άλλο προς τα κάτω μισθούς και μεροκάματα με πρόσχημα την καταπολέμηση της ανεργίας, που έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις. Είναι οι πρώτες πράξεις του δράματος για την εργασία που θέλουν να επιβάλουν σε όλους τους εργαζόμενους στο Δημόσιο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πριν από έξι μήνες έβγαλαν σε διαθεσιμότητα τους σχολικούς φύλακες και τώρα προσλαμβάνουν επιστάτες στα σχολεία με τους νέους όρους.

Ενα σύγχρονο σκλαβοπάζαρο, με θύματα τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, επιδιώκει να εμπεδώσει σταδιακά την ολοκληρωτική αποσύνθεση των εργασιακών σχέσεων.

Αμεσα ωφελούμενοι, για αρχή, ήταν οι επιχειρηματίες του ιδιωτικού τομέα που προσλάμβαναν αθρόα, αφού πρώτα έκαναν εκκαθαρίσεις απολύοντας και οδηγώντας σε «εθελούσια» έξοδο τους «καλά» αμειβόμενους υπαλλήλους. Στη συνέχεια οι «προσλήψεις» με αυτά τα χαρακτηριστικά, επεκτάθηκαν σε όλους τους τομείς του κράτους. Σε δήμους, υπηρεσίες μέχρι και στην εκπαίδευση έκαναν την εμφάνισή τους εργαζόμενοι 5μηνης απασχόλησης μετατρέποντας το πολυπόθητο ΕΣΠΑ σε πολιορκητικό κριό για την αντικατάσταση της μονιμότητας με την απόλυτη ευελιξία.

Θυμίζουμε ότι 50.000 «ωφελούμενοι» προσλαμβάνονται σε εφαρμογή της διάταξης ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΙΔ.1. του νόμου 4152/2013 (ΦΕΚ 107/9-5-2013), με τον οποίο νομοθετήθηκε η νέα μείωση στην πράξη του κατώτερου μισθού χάρη στην τροπολογία που κατέθεσε τελευταία στιγμή το ΠΑΣΟΚ. Η διάταξη (υποπαράγραφος ΙΔ.1,) προβλέπει ολιγόμηνη πρόσληψη ανέργων σε ΟΤΑ, περιφέρειες ή άλλες υπηρεσίες, όπως σχολεία και νοσοκομεία.

Οι ωφελούμενοι λοιπόν, «κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας», θα έχουν καθαρές αμοιβές «όχι μεγαλύτερες» από 490 ευρώ ή 19,6 ευρώ καθαρά την ημέρα όσοι είναι άνω των 25 ετών και 427 ευρώ μηνιαία ή 17 ευρώ την ημέρα για όσους είναι κάτω των 25 ετών. Ακόμη μια «καινοτομία», που έρχεται από το παρελθόν, εισάγεται ως οδηγός για το μέλλον: ο μισθός των 490 και 427 μισθών δεν είναι κατώτατος, αλλά ανώτατος!

Ακόμη η ασφάλιση των «ωφελουμένων» είναι στο ΙΚΑ και «εκτός από τα παραπάνω καταβαλλόμενα ποσά οι δικαιούχοι φορείς δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν οποιαδήποτε άλλη παροχή ή ενίσχυση προς τους ωφελούμενους». Επίσης η κατάρτιση του τελικού πίνακα κατάταξης γίνεται από τον ΟΑΕΔ (με κριτήρια που θα καθορίζονται από υπουργικές αποφάσεις και τον εποπτεύει το ΑΣΕΠ).

νδεικτικό είναι το παρακάτω γεγονός, το οποίο συνέβη σε δημοτικό σχολείο της Αθήνας και αξίζει να αναφερθεί: Κοινωνική λειτουργός προσελήφθη με ΕΣΠΑ ως κοινωνική λειτουργός. Είναι κάτω των 25 και θα δουλεύει 8-4, χωρίς να γνωρίζει ποιες είναι οι αρμοδιότητές της, ποιος την προσέλαβε, για ποια θέση, με ποιον εργοδότη και ποιον προϊστάμενο. Μετά από ψάξιμο διαπιστώθηκε ότι το ίδιο γίνεται και σε άλλα σχολεία με τραπεζοκόμους, επιστάτες κ.λπ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι σχολικοί φύλακες, που ήταν μόνιμοι, αντικαταστάθηκαν από επιστάτες με 435 ή 490 ευρώ για 6,5 μήνες, χωρίς καθόλου δικαιώματα.

Στο μέλλον το ίδιο αναμένεται να γίνει και με το διδακτικό προσωπικό. Τα ΕΣΠΑ και τα προγράμματα της Ε.Ε. («Πρωτοβουλία για την ανεργία των νέων», «Εγγύηση για τη νεολαία», «Συμμαχία για τη μαθητεία»), που προωθούνται για την καταπολέμηση της ανεργίας, μοριοδοτούν ουσιαστικά όχι την εργασία, αλλά την ανεργία ανακυκλώνοντας τους εργαζόμενους και απαλλάσσοντας εργοδότες και κράτος από οποιοδήποτε κόστος, οικοδομώντας κομμάτι κομμάτι το νέο μοντέλο εργαζομένου.

Αυτό στην εκπαίδευση αφορά το μόνιμο προσωπικό, τους αναπληρωτές κρατικού προϋπολογισμού και τους αναπληρωτές των παλιών ΕΣΠΑ. Ειδικά για τους αναπληρωτές δεν είναι τυχαία η συζήτηση που έχει ανοίξει στους κυβερνητικούς κύκλους για μοριοδότηση του χρόνου ανεργίας και όχι του χρόνου προϋπηρεσίας. Γιατί είναι φανερό ότι η νέα τάξη πραγμάτων στη χώρα μας και στην Ευρωπαϊκή Ενωση χρησιμοποιεί την ανεργία ως πολιορκητικό κριό για να καταστρέψει τις προηγούμενες σταθερές σχέσεις εργασίας και τους ανθρώπους που τις κατείχαν.

Άνεργοι – θύματα

Την ίδια στιγμή, για να σωθεί από την οργή και τον θυμό των εκατομμύρια ανέργων-θυμάτων της πολιτικής της, δημιουργεί εκ περιτροπής έξοδο από την ανεργία, δίνει περιστασιακά δουλειά σε λίγους, τους ξεζουμίζει και στη συνέχεια τους πετά ξανά στην ανεργία για να πάρει άλλους.

Με το πρόγραμμα αυτό του ΟΑΕΔ επιχειρήθηκε πριν απο λίγο καιρό να προσληφθούν συνάδελφοι νηπιαγωγοί για να στελεχώσουν τα νηπιαγωγεία. Δεν ολοκληρώθηκε γιατί το ζήτημα αποκαλύφθηκε από τους συλλόγους Π.Ε. και γιατί είναι αντισυνταγματική η πρόσληψη εκπαιδευτικών από φορέα που είναι διαφορετικός από το υπουργείο Παιδείας. Σκόπελος που η «πολυμήχανη» κυβέρνηση επιδιώκει να ξεπεράσει.

*Ο Χ. Κάτσικας είναι εκπαιδευτικός-ερευνητής

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 22.1.2014