ΟΙ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ…
Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΠΙΛΟΤΟΣ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
«το παλιό και αντιδραστικό επανέρχεται,
περίτεχνα μεταμφιεσμένο σε προοδευτικό»
Μπ. Μπρεχτ
Το Υπουργείο Παιδείας με γρήγορους ρυθμούς οδηγεί την εκπαίδευση 30 χρόνια πίσω, νεκρανασταίνοντας τους επιθεωρητές. Με την πρόσφατη εγκύκλιο Φ. 361.22/116672/Δ1- 1/1/2012 ορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης διευθυντών και εκπαιδευτικών στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία (ΠΠΣ). Είναι φανερό ότι η συγκεκριμένη εγκύκλιος παίζει το ρόλο πιλότου για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συνολικά στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επαναλαμβάνουμε ότι σε ένα συγκεντρωτικό ή «αποκεντρωμένα» συγκεντρωτικό και αυστηρά ιεραρχικό αστικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν υπάρχει «κακή» ή «καλή» αξιολόγηση, αξιολόγηση που «βοηθάει» και αξιολόγηση που «δε βοηθάει». Συνιστά κεντρικό μηχανισμό της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης και είναι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα διακυβεύματα στην εκπαίδευση.
1. Μηχανισμός ανατροπής εργασιακών σχέσεων. Κατάργηση οργανικής θέσης και μονιμότητας – απολύσεις. Με βάση τη συγκεκριμένη εγκύκλιο καταργείται η οργανική θέση στα Πειραματικά πρώτα, και … έπεται συνέχεια. Συγκεκριμένα ο εκπαιδευτικός με θετική αξιολόγηση καταλαμβάνει θέση για πενταετή θητεία. Η πενταετής θητεία ανανεώνεται μετά από εισήγηση του Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου (ΕΠΕΣ) «για μια ακόμα πενταετία χωρίς δυνατότητα περαιτέρω ανανέωσης». Με άλλα λόγια ακόμα και με θετική αξιολόγηση ο εκπαιδευτικός μπορεί να παραμείνει στο Πρότυπο σχολείο μέχρι 10 χρόνια. Ο εκπαιδευτικός αξιολογείται ανά διετία και εφόσον η αξιολόγηση είναι αρνητική χάνει τη θέση του. Πέρα, λοιπόν, από την άσκηση ενός τεχνογραφειοκρατικού ελέγχου πάνω στο εκπαιδευτικό σύστημα, η αξιολόγηση αντιστοιχεί με το νέο μοντέλο εργασιακών σχέσεων, το μοντέλο της ευέλικτης και ανασφαλούς εργασίας, που είναι απόρροια της αποδόμησης του «κράτους – πρόνοιας» και τηνς επιστροφής σε μεσαιωνικού τύπου ρυθμίσεις για το εισόδημα, τη σύνταξη, τις εργασιακές σχέσεις, την πλήρη καταστροφή όλων των εργατολαϊκών κατακτήσεων του εικοστού αιώνα, πράγμα που επιχειρείται τώρα στη χώρα μας με τα αλλεπάλληλα Μνημόνια και την πολιτική κυβέρνησης-Ε.Ε-ΔΝΤ. Είναι, δηλαδή ο κεντρικός μηχανισμός για την υπονόμευση της μονιμότητας, την τρομοκράτηση και τις μαζικές απολύσεις.
2. ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ. Το οργουελιανό αυταρχικό μοντέλο τύπου “big brother” υλοποιείται με βάση την εγκύκλιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στα ΠΠΣ. Οι φάκελοι δεν … κάηκαν, αλλά επανέρχονται. Οι εκπαιδευτικοί στα ΠΠΣ καλούνται να υποβάλουν φάκελο στο ΕΠΕΣ, το οποίο με τη σειρά του θα συντάξει αξιολογική έκθεση μέχρι 15/11/2012. Και από εδώ αρχίζει η βαθμολογία, άκρως υποκειμενική, για να ευνοούνται οι ημέτεροι και όσοι έχουν εύκαμπτη μέση και σκύβουν το κεφάλι! Το σύνολο των αξιολογικών μονάδων – μορίων ανέρχεται σε 100. Μέχρι 31 μόρια βαθμολογούνται με σχετικά μετρήσιμα κριτήρια «Κατάρτιση και επιστημονικό έργο»: α. Σπουδές μόρια μέχρι 16 (Διδακτορικό 9, Μεταπτυχιακό 5, Δεύτερο πτυχίο, δίπλωμα μετεκπαίδευσης 2). β. Πιστοποίηση γνώσεων μέχρι 4 μόρια (Πιστοποίηση γλωσσομάθειας μέχρι 3, πιστοποίηση χρήσης και αξιοποίησης των ΤΠΕ μέχρι 1 μόριο) γ. Επιστημονικό έργο μέχρι 11 μόρια (Επιστημονικά συγγράμματα μέχρι 2 μόρια, αλλά χωρίς σαφή και μετρήσιμα κριτήρια, Άρθρα μέχρι 3 μόρια, Εισηγήσεις μέχρι 3 μόρια και «Αποδεδειγμένη συμμετοχή στο σχεδιασμό και στην εκπόνηση εκπαιδευτικού υλικού, όπως Προγράμματα Σπουδών και σχολικά εγχειρίδια» μέχρι 3 μόρια). Είναι σαφές ότι τα 11 μόρια από την «κατάρτιση και επιστημονικό έργο» δεν είναι αντικειμενικά ούτε μετρήσιμα. Πώς προσδιορίζονται και με ποια κριτήρια τα «επιστημονικά περιοδικά» στα οποία θα πρέπει να έχουν δημοσιευθεί τα άρθρα των αξιολογούμενων εκπαιδευτικών; Δεν προσδιορίζονται σαφή και μετρήσιμα κριτήρια για τις εισηγήσεις που θα γίνονται δεκτές για αξιολόγηση. Δεν είναι τυχαίο ότι δε μετράει οποιαδήποτε άλλη επιστημονική δραστηριότητα εκτός από τη συμμετοχή «στο σχεδιασμό και στην εκπόνηση εκπαιδευτικού υλικού». Προφανώς για να ευνοηθούν όσοι έχουν σχέση με τη διοίκηση της εκπαίδευσης, το Υπουργείο Παιδείας και άλλους … ημετέρους προστάτες. Μέχρι 44 μόρια βαθμολογείται η «Διδακτική εμπειρία, Προϋπηρεσία». Τα περισσότερα από αυτά τα μόρια επίσης δεν είναι αντικειμενικά και μετρήσιμα, αλλά άκρως υποκειμενικά, έτσι ώστε στο όνομα της αξιοκρατίας να ευνοείται η ευνοιοκρατία, ο νεποτισμός και οι «καλύτεροι μαθητές» στα μαθήματα της συμμόρφωσης και της υποταγής. Μετρά: α) η «διδακτική και επιμορφωτική εμπειρία» μέχρι 5 μόρια, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα και τις προδιαγραφές της ιεραρχίας της διοίκησης της εκπαίδευσης, ευνοούμενοι της διοίκησης με συμμετοχή σε προγράμματα επιμόρφωσης – συμμόρφωσης υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, β) η επιστημονική και εκπαιδευτική επάρκεια μέχρι 35 μόρια (συγκεκριμένα 20 μόρια αντιστοιχούν στον προσωπικό φάκελο–portfolio και στη διδακτική–μαθησιακή διαδικασία που είναι αποτέλεσμα της παρακολούθησης δύο διδασκαλιών από το σχολικό σύμβουλο). Μέχρι 15 από τα 44 μόρια της «Διδακτικής εμπειρίας, προϋπηρεσίας» βαθμολογείται η «Παρουσία του εκπαιδευτικού στο σχολείο».
Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερου σταθμούς στην πορεία ιδεολογικής χειραγώγησης και πειθάρχησης. Οι μανδαρίνοι του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. και η πολιτική εξουσία αποκαλύπτονται. Δε θέλουν τον εκπαιδευτικό απλά ευθυγραμμισμένο με την κρατική διδακτική, αλλά υποταγμένο και σκυφτό εντός και εκτός σχολείου. Οι δραστηριότητες που αξιολογούνται είναι όλες αυτές που ορίζονται από την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική: «διαθεματικές δράσεις, projects, καινοτόμες δράσεις, όπως περιβαλλοντικά προγράμματα, προγράμματα αγωγής υγείας, αυτοαξιολόγηση και ένα σωρό άλλα. Απ’ όλα έχει ο μπαξές…
Και η διαδικασία ιδεολογικής χειραγώγησης, συμμόρφωσης και πειθάρχησης περιλαμβάνει και την περιβόητη συνέντευξη που βαθμολογείται με 25 μόρια. Τουλάχιστον 55 μόρια απαιτούντα από το σύνολο των 100 για να θεωρείται θετική η αξιολόγηση.
«Η προτυποποίηση δεικτών και κριτηρίων» για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αντανακλά την πιο ακραία νεοφιλελεύθερη αντίληψη για πλήρη αντιστοίχηση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς».
3. Εκπαιδευτικοί: οι «ένοχοι» της σχολικής αποτυχίας! Oι άξονες αναφοράς της αξιολόγησης εμφανίζονται από την πολιτική εξουσία ως αδιαμφισβήτητοι, αποχρωματισμένοι από ιδεολογικά χαρακτηριστικά και αντικειμενικοί. Ποτέ όμως οι θιασώτες της αξιολόγησης δεν έχουν μπει στον κόπο να απαντήσουν πειστικά στα παρακάτω σοβαρά ερωτήματα: α) Ποιο είναι το πρότυπο του επιστημονικά καταρτισμένου εκπαιδευτικού, με το οποίο συγκρίνεται και κρίνεται ο εκπαιδευτικός που αξιολογείται; β) Ποιος εγγυάται την αμεροληψία του σε ένα κράτος της ρεμούλας και της ασυδοσίας των μηχανισμών; Και με ποιο μέτρο θα αξιολογεί; Υπάρχει παιδαγωγική μεζούρα; γ) Ποια παιδαγωγικά και επιστημονικά ρεύματα γίνονται αποδεκτά; Mόνο αυτά που «νομιμοποιεί» η κυρίαρχη ιδεολογία; δ) Πώς οριοθετείται το «επιτρεπτό» για τον εκπαιδευτικό; ε) «Nομιμοποιούνται» και ποιες πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών; στ) Ποιες κρίσεις ή προτάσεις του για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου είναι σωστές και ποιες όχι;
Πέρα από τους μύθους της εξουσίας, η αλήθεια είναι ότι η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική ικανότητα δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν μέθοδοι ή κριτήρια «αντικειμενικά» και «αξιοκρατικά». Mε δεδομένο, λοιπόν, ότι ορίζονται με κάθε λεπτομέρεια οι προδιαγραφές της διδακτικής μεθοδολογίας και τα πλαίσια, οι κατευθύνσεις και οι ενέργειες υποστήριξής της, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών έχει το ρόλο ελέγχου και συμμόρφωσης του εκπαιδευτικού και αποτελεί δείκτη ευθυγράμμισης σ’ αυτές τις προδιαγραφές.
Άλλωστε, μην ξεχνάμε, ότι σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά πορίσματα γίνεται ευρύτερα αποδεκτή η αλήθεια: «Δεν υπάρχει κώδικας διδασκαλίας που να μπορεί να εφαρμοστεί παντού με τα ίδια αποτελέσματα, ούτε μπορεί να εξακριβωθεί επιστημονικά ποια διδασκαλία αποδίδει περισσότερο».
H εκπαιδευτική διαδικασία και ο εκπαιδευτικός δεν μπορούν να διασπαστούν σε επιμέρους αξιολογούμενα στοιχεία και να μετρηθούν μέσα από 2 – 3 επισκέψεις του Σχολικού Συμβούλου στην τάξη ή από τη συμμετοχή σε σεμινάρια κ.λπ. H εκπαιδευτική διαδικασία έχει χαρακτήρα δυναμικό και όχι στατικό, επηρεάζεται από πλείστους όσους κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς παράγοντες και άρα δεν μπορεί να διασπαστεί και να μετρηθεί.
Το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π. θεωρεί κατάλληλο το χρόνο να προβάλει συστηματικά μια, έτσι κι αλλιώς, διαδεδομένη αντίληψη σύμφωνα με την οποία για ό,τι «καλό» ή «κακό» γίνεται στα σχολεία την ευθύνη την έχει ο εκπαιδευτικός. Από το ν.3699/2011 για τα ΠΠΣ εμμέσως πλην σαφώς επιδιώκεται να συνδεθεί η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού με τις επιδόσεις των μαθητών με βάση τους στόχους του προγράμματος σπουδών.
«Το να κατηγορούμε τους καθηγητές για τα άσχημα αποτελέσματα στα τεστ, σε αστικά σχολεία με υψηλά ποσοστά φτωχών και σαφώς μη προνομιούχων μαθητών, καταγόμενων από κακόφημες περιοχές και προερχόμενων από διαλυμένες οικογένειες, είναι σα να κατηγορούμε έναν αγρότη επειδή είχε κακή συγκομιδή μετά από περίοδο ξηρασίας. Είναι σα να κατηγορούμε έναν οδηγό λεωφορείου επειδή δεν τήρησε τα δρομολόγια, ενώ μεγάλο μέρος της διαδρομής που έπρεπε να διανύσει ήταν πλημμυρισμένη» (Paul Street, Χτυπώντας το Νεοφιλελευθερισμό στο Σικάγο).
Δεν είναι, βέβαια, τυχαίο ότι από την επίσημη αξιολόγηση ουσιαστικά «αγνοούνται» ή καταγράφονται απλώς τυπικά οι αμέτρητοι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες που επηρεάζουν και συνδιαμορφώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και το εκπαιδευτικό έργο. Κοινωνική προέλευση, οικογενειακή κατάσταση, συνθήκες διαβίωσης και κατοικίας, υλικοτεχνική υποδομή σχολείου, αναλυτικά προγράμματα, τύπος εξετάσεων, σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικό κλίμα, παιδαγωγικές μέθοδοι, τα πάντα γίνονται καπνός. «Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Παραλείπονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες που οδηγούν στον Καιάδα της εγκατάλειψης του σχολείου και του αναλφαβητισμού.
4. «ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ» – ΧΟΡΗΓΟΙ – ΑΓΟΡΑ
Απώτερος στόχος, που αποκρύπτεται επιμελώς, είναι καταρχήν η εξεύρεση πόρων για την εκπαίδευση έξω από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό οδηγεί στην προσαρμογή του επιπέδου της παρεχόμενης εκπαίδευσης στις οικονομικές δυνατότητες της τοπικής κοινωνίας, αφού μειώνεται ακόμη πιο πολύ η κρατική επιχορήγηση και καταργείται σταδιακά ο όποιος ενιαίος και δωρεάν χαρακτήρας της εκπαίδευσης. Δηλαδή, ανοίγουν διάπλατα οι πόρτες για ένα πιο φτωχό και διαφοροποιημένο περιεχόμενο σπουδών και αναλυτικό πρόγραμμα (ιδιωτικοποίηση-κατηγοριοποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών). Η αγορά και οι χορηγοί βρίσκονται ήδη στα σχολεία. «Χορηγίες από γονείς, ιδιώτες, αλλά και μεγάλες εταιρίες και πολυεθνικές αναζητούν τα σχολεία, προκειμένου να καλύψουν λειτουργικά έξοδα, να κάνουν ανακαινίσεις, να αγοράσουν πετρέλαιο και να καλύψουν είδη πρώτης ανάγκης» αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ του ημερήσιου τύπου («ΕΘΝΟΣ» Σ. 13 /10 /2012).
5. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ και ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ- ΑΚΥΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Χωρίς ψευδαισθήσεις για το ρόλο της αξιολόγησης οικοδομούμε μέτωπο αντίστασης–απόρριψης της αξιολόγησης. Να πάρουμε συλλογικές αποφάσεις κάλυψης, ώστε με αποφάσεις του συλλόγου διδασκόντων κανένα σχολείο να μη συμμετέχει σε προγράμματα αυτοαξιολόγησης και αξιολόγησης. Δεν αναγνωρίζουμε το ρόλο του επιθεωρητή-μάνατζερ-τιμωρού για τους νέους διευθυντές και παλεύουμε για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της παιδαγωγικής ελευθερίας στο σχολείο. Oι εκπαιδευτικοί έχουν κάθε δικαίωμα να αντισταθούν στον ασφυκτικό έλεγχο του νεο-επιθεωρητισμού. Γιατί «ο δάσκαλος που θα υποχρεωθεί να καταπνίξει τη σκέψη του θα γίνει διπλά σκλάβος ή θα καταντήσει ένας ψυχικά ανάπηρος άνθρωπος, ανίκανος να μορφώσει άλλους» (Δ. Γληνός). Παράλληλα μπορούν και πρέπει να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός μορφωτικού κοινωνικού κινήματος που θα διεκδικεί έναν «άλλο» ρόλο για τον εκπαιδευτικό και την εκπαίδευση.
- Καμιά συμμετοχή στο διάλογο – παρωδία και τη «διαβούλευση» – κοροϊδία (ήδη με τα ερωτηματολόγια είχαμε μια πρώτη συλλογική νίκη, αφού ελάχιστοι εκπαιδευτικοί τα συμπλήρωσαν). Καμιά συμμετοχή σε οποιαδήποτε διαδικασία εφαρμογής της αξιολόγησης. Όχι στην αξιολόγηση – χειραγώγηση και στην αυτοαξιολόγηση -κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών, εκπαιδευτικών.
- Ακυρώνουμε οποιαδήποτε απόπειρα εφαρμογής της αξιολόγησης στην πράξη με αποφάσεις ΕΛΜΕ., Γ.Σ. και Επιτροπών Αγώνα. Δε συμμετέχουμε σε οποιαδήποτε διαδικασία που σχετίζεται με την εφαρμογή της (π.χ. ερωτηματολόγια, εκθέσεις «αυτοαξιολόγησης» κ.λ.π). Ειδικότερα οι συνάδελφοι από τα Πειραματικά δεν πρέπει να υποβάλουν ατομικό φάκελο. Να μη δώσουν καμιά συνέντευξη σε κανέναν αξιολογητή. Καταγγέλλουμε, με κάλυψη των ΕΛΜΕ, προσπάθειες Διευθυντών ή σχολικών συμβούλων να μπουν στις αίθουσες κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, γιατί διαμορφώνουν το κατάλληλο κλίμα για την εφαρμογή της αξιολόγησης. Κανείς αξιολογητής στην τάξη και στα σχολεία. Οι σύλλογοι διδασκόντων να είναι σε διαρκή επαφή με τα Δ.Σ. για να οργανώνονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις και η κήρυξη της τρίωρης στάσης, όπου χρειαστεί.
- Κάθε ΕΛΜΕ να καλέσει τους Διευθυντές των σχολείων, καθώς και τους σχολικούς συμβούλους, στη βάση των αποφάσεων του κλάδου, να πάρουν θέση ενάντια στην αξιολόγηση και να βρεθούν στο πλευρό του εκπαιδευτικού κινήματος, κόντρα στα σχέδια του νέου επιθεωρητισμού και των απολύσεων και να ενημερωθούν ότι θα διαγραφούν από τα Σωματεία όσοι θα μετέχουν ως αξιολογητές σε οποιαδήποτε διαδικασία αξιολόγησης.
- Να πραγματοποιηθούν σε όλα τα σχολεία συγκεντρώσεις γονέων και κηδεμόνων, μαζί με το σύλλογο διδασκόντων, στις οποίες οι σύλλογοι και τα Δ.Σ. των ΕΛΜΕ θα ενημερώνουν για τους πραγματικούς στόχους της αξιολόγησης.
- Κατάργηση του ήδη υπάρχοντος νομικού πλαισίου για την αξιολόγηση (ν. 2986 και καθηκοντολόγιο).
- Κατάργηση του Ν. 2525 και 2640 και των νόμων 2218 και 2240 για την «αποκέντρωση».
- Όχι στο διευθυντή manager-αξιολογητή και στην κατάργηση των αρμοδιοτήτων των συλλόγων διδασκόντων.
- Δημοκρατία –παιδαγωγική ελευθερία στα σχολεία.
- Όχι στο «Νέο Σχολείο» της αγοράς. Έξω από τα σχολεία χορηγοί και ιδιώτες.
- Κατάργηση – ανατροπή του 4024/11 για το νέο μισθολόγιο βαθμολόγιο – σφαγείο.
- Να καταργηθεί ο αντιδραστικός – αντιεκπαιδευτικός νόμος 3848/2010
ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Δ.Ε.
ΑΘΗΝΑ, 22/10/2012
6974438720, 2103318624, www.paremvaseisde.gr
Κάντε το πρώτο σχόλιο