Των Παύλου Αντωνόπουλου και Γιώργου Κρεασίδη*

Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση, σύμφωνα με τις διακηρύξεις, έχει στόχο να τη βελτιώσει βάζοντας τους εκπαιδευτικούς να δουλέψουν, διώχνοντας μάλιστα όσους δεν ανταποκριθούν. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Σίγουρα δεν λέει κανείς κάτι καινούργιο θυμίζοντας ότι κανένας – μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί – δεν είναι ευχαριστημένος από το σημερινό σχολείο. Του λείπουν πολλά και κυρίως του λείπει η έμπνευση, αλλά και μια προοπτική για τον απόφοιτο λυκείου. Σήμερα αυτό το κενό είναι εντονότερο, καθώς το παλιό όνειρο του πανεπιστημίου δεν λύνει προβλήματα, είτε γιατί έχει γίνει άπιαστο είτε γιατί δίνει πτυχία ανεργίας.

Οι κυβερνήσεις των μνημονίων απαντούν πως χρειάζεται ένα νέο σχολείο. Αυτό καταρχήν χαρακτηρίζεται από ένα Λύκειο με εξετάσεις τύπου πανελληνίων και στις τρεις τάξεις και… όποιος αντέξει το άγχος και τα φροντιστήρια. Για το τεχνικό Λύκειο υπάρχει η μαθητεία, δηλαδή η δωρεάν εργασία χωρίς επαγγελματική ή άλλη διασφάλιση.

Συνολικά σε γυμνάσιο – λύκειο διαμορφώνεται ένα εντατικοποιημένο πρόγραμμα με μαθήματα από κατακερματισμένες γνώσεις που θυμίζουν περισσότερο θραύσματα πληροφοριών. Το πλήθος ασύνδετων πληροφοριών που δεν μπορούν να ενταχθούν σε ένα πλαίσιο και να αφομοιωθούν είναι η βάση της παπαγαλίας και των φροντιστηρίων. Παράλληλα η ξένη γλώσσα και η πληροφορική αντιμετωπίζονται σαν δεξιότητες χωρίς βάθος. Μαθήματα όπως τα καλλιτεχνικά μπαίνουν στο περιθώριο, αντί να αξιοποιηθούν ως μορφωτικά εφόδια.

Πού οδηγεί αυτό το μοντέλο; Στον εργαζόμενο των 400 ευρώ, τουλάχιστον για την πλειονότητα των μαθητών, είτε τελειώσουν το λύκειο είτε όχι. Με βασικές γνώσεις για να πάνε από δουλειά σε δουλειά στο ενδιάμεσο της ανεργίας. Με τα αγγλικά, λ.χ., που φτάνουν για τις οδηγίες χρήσεως ή για μια παραγγελία από τον τουρίστα, με γνώσεις υπολογιστή για να χρησιμοποιεί κανείς, π.χ., τον κατάλογο προϊόντων ή μια ταμειακή μηχανή. Και φυσικά μια «Αγωγή του Πολίτη» που καλλιεργεί την ιδέα ότι η επιχειρηματικότητα είναι περίπου ιερή, ο συνδικαλισμός ξεπερασμένος και η πολιτική περίπλοκη υπόθεση για τον καθημερινό άνθρωπο.

Η αξιολόγηση έρχεται να επιβάλει την αυστηρή εφαρμογή αυτού του μοντέλου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα βασικό κριτήριο της αξιολόγησης τόσο του σχολείου όσο και του εκπαιδευτικού είναι οι επιδόσεις των μαθητών. Οι εκπαιδευτικοί θα πιέζονται και θα πιέζουν με τη σειρά τους να πιαστούν οι δείκτες. Κάθε απόκλιση λειτουργεί σαν εμπόδιο, κάθε μαθητής που δυσκολεύεται σαν βαρίδι. Η διεθνής εμπειρία της αξιολόγησης αυτού του τύπου δείχνει ότι οδήγησε σε στοχοποίηση και κλείσιμο σχολείων από τις λαϊκές γειτονιές, τις συνοικίες των φτωχών, των μεταναστών και των μειονοτήτων.

Από τον εκπαιδευτικό η αξιολόγηση δεν ζητά παρά υπακοή και πειθαρχία, να μην αμφισβητεί πώς διδάσκει και τι διδάσκει. Ο εκπαιδευτικός που θα νοιάζεται για βαθμούς και όχι για το παιδί, είναι το μοντέλο που γεννά η αξιολόγηση. Η υπόσχεση ότι θα αναγκαστεί να κάνει τη δουλειά του είναι απατηλή. Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλάβει κανείς ότι δεν βελτιώνεται ο εκπαιδευτικός απλώς επειδή τον απειλούν με μισθολογική καθήλωση ή απόλυση. Χρειάζεται υποστηρικτικό υλικό, υποδομές και επιστημονική επιμόρφωση.

Με δυο λόγια, η αξιολόγηση δεν είναι παρά η εφαρμογή του μνημονίου κυβέρνησης – Ε.Ε. – ΔΝΤ στην Παιδεία.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι των ευθυνών για την εκπαίδευση στα θύματά της. Η συζήτηση γίνεται ενώ το μνημόνιο άφησε τους μαθητές χωρίς βιβλία, ελέω Διαμαντοπούλου, χωρίς πετρέλαιο και αναλώσιμα, έχει κλείσει σχολεία και υπονόμευσε τη δωρεάν μεταφορά μαθητών, κατάργησε την ενισχυτική διδασκαλία, τις υποστηρικτικές δομές, τα μουσικά και αθλητικά σχολεία κ.λπ. Παράλληλα σήμερα πολλά παιδιά έρχονται νηστικά στο σχολείο, άλλα έχουν γονείς άνεργους. Υπάρχουν πολλά εκτός σχολείου που δυναμιτίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία.

Η αξιολόγηση, ως εργαλείο εφαρμογής του μνημονίου στην εκπαίδευση, θα δικαιολογήσει τη μισθολογική καθήλωση των εκπαιδευτικών που έχασαν με το νέο μισθολόγιο μέχρι και 30% του μισθού, χώρια τις αναδρομικές κρατήσεις. Με την αξιολόγηση θα επιλεγούν όσοι εκπαιδευτικοί θα συμπληρώσουν τη μαύρη λίστα των 150.000 απολύσεων στο Δημόσιο που συμφώνησαν Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ μέχρι το 2015. Το κριτήριο δεν θα είναι αν κάνει ή όχι τη δουλειά του, αλλά αν συμπληρώθηκε το πλάνο απολύσεων της τρόικας.

Η επιλογή του εκπαιδευτικού συστήματος συνδέεται με το ερώτημα «αλλαγή ή συντήρηση της κοινωνίας;». Οι μνημονιακές κυβερνήσεις επέλεξαν να διατηρήσουν την κοινωνία του μισθού 400 ευρώ. Η σύγκρουση με αυτό το μοντέλο είναι επιλογή να βγει η κοινωνία από τον κύκλο της χρεοκοπίας. Θα είναι νικηφόρα, αν δίπλα στους εκπαιδευτικούς σταθεί η κοινωνία, υπερασπιζόμενη ένα σχολείο – στήριγμα της προσπάθειας να ανατροπούν τα μνημόνια.

δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ποντίκι στις 19.4.2012

* Ο Π. Αντωνόπουλος και ο Γ. Κρεασίδης είναι εκπρόσωποι των Παρεμβάσεων στα ΔΣ της ΟΛΜΕ και του ΚΕΜΕΤΕ αντίστοιχα